Glosariusz

A

Absencja

Nieplanowane nieobecności (niekiedy powtarzające się przez pewien okres), w czasie kiedy harmonogram przewiduje wykonywanie pracy

C

Czynniki ryzyka zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego

Różne grupy czynników mogą przyczyniać się do zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego, m.in. czynniki fizyczne i biomechaniczne, organizacyjne i psychospołeczne, indywidualne i osobiste.

D

Dynamiczna postawa

Dynamiczne postawy to ułożenie ciała zachodzące podczas poruszania się całego ciała lub jego części, np. kończyn podczas chodzenia.

Dynamiczne siedzenie lub siedzenie w ruchu

Oznacza poruszanie się lub zmianę pozycji podczas siedzenia

F

Fizyczne i biomechaniczne

Postawa i ruchy wykonywane podczas pracy mogą być szkodliwe ze względu na powtarzalność, czas trwania lub wysiłek. Przykładowymi czynnikami ryzyka fizycznego są: ciężka praca fizyczna (wymagająca włożenia wysiłku fizycznego), podnoszenie ciężarów, niewygodna pozycja, długotrwałe wykonywanie czynności związanych z pracą, długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej lub stojącej, wykonywanie zadań wymagających powtarzalności lub dużej precyzji

I

Indywidualne i osobiste

Wiek, płeć, wzrost, długość ramion, wydolność fizyczna, historia wcześniej przebytych chorób oraz brak znajomości technik pracy i procedur bezpieczeństwa mogą również stanowić czynniki ryzyka narażające na zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, jeżeli kwestie ryzyka i zagrożeń nie są właściwie zarządzane.

M

Mapowanie ciała

Mapa ciała jest obrazem pokazującym, jakie części ciała pracownika doznają urazów, są chore lub narażone na skutki stresu w wyniku wykonywanej pracy.

Mapowanie zagrożeń

Mapa zagrożeń pokazuje, w których obszarach w miejscu pracy występują problemy w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia. Powodują one choroby zawodowe, urazy lub są źródłem stresu w pracy.

O

Ocena ryzyka

Ocena ryzyka zawodowego jest to proces szacowania ryzyka, jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich aspektów pracy i analizie:ewentualnych przyczyn urazów lub uszkodzeń ciała;sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to możliwe;środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka uwzględniająca aspekt płci

Uwzględnianie kwestii płci w ocenie ryzyka w miejscu pracy

Ocena ryzyka uwzględniająca różnorodność

Uwzględnienie różnorodności siły roboczej podczas oceny ryzyka zawodowego i zarządzanie nim.

Organizacyjne

Sposób organizacji pracy pod względem liczby następujących po sobie godzin pracy, możliwości przerw, tempa pracy i zmiany zadań w miejscu pracy ma wpływ na to, jak uciążliwe są zadania fizyczne.

Ostre zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego

Szybko postępujący rozwój krótkotrwałych dolegliwości wynikających z narażenia na zagrożenia wywołujące zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Ostry wpływ na zdrowie może być również określany jako wpływ krótkoterminowy

P

Postawa

Postawa jest pozycją głowy, tułowia i kończyn. Aktywna postawa wymaga skoordynowanego działania wielu mięśni i struktur w obrębie ciała. Aktywna postawa może mieć charakter statyczny lub dynamiczny

Postawa statyczna

Postawa statyczna występuje wówczas, gdy ta sama pozycja ciała jest utrzymywana przez dłuższy czas, np. pozycja stojąca, siedząca lub klęcząca

Powrót do pracy

Powrót do pracy jest skoordynowanym działaniem mającym na celu utrzymanie miejsc pracy i zapobieganie wczesnemu opuszczaniu rynku pracy, obejmującym wszystkie procedury i interwencje mające na celu ochronę i wspieranie zdrowia i zdolności do pracy oraz ułatwienie reintegracji (ponownej integracji) osób, które zdolność do pracy zmiejszyła się w wyniku urazu lub choroby.

Praca w pozycji siedzącej

Jest to praca, w której pracownik spędza większość czasu w pozycji siedzącej lub siedzi nieprzerwanie przez dłuższy czas.

Prezenteizm

Sytuacja, w której pracownicy, pomimo choroby uzasadniającej nieobecność, przychodzą do pracy i w rezultacie wykonują swoje czynności w warunkach nieoptymalnych

Przewlekłe zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego

Średnio- lub długotrwały dyskomfort w wyniku narażenia na czynniki zagrożeń wywołujące zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Przewlekły wpływ na zdrowie może być również określany jako wpływ długoterminowy lub choroba o długim okresie utajenia

Psychospołeczne

Nadmierne obciążenie pracą i wysoka intensywność pracy mogą zarówno zwiększyć poziom stresu u pracowników, który z kolei może zwiększyć napięcie mięśniowe, a także spowodować wzrost wrażliwości na ból. Ponadto brak kontroli nad zadaniami związanymi z pracą oraz nad sposobem i tempem ich wykonywania, a także brak wsparcia ze strony współpracowników lub kadry kierowniczej mogą również zwiększyć ryzyko zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego. Dzieje się tak dlatego, że zbyt duża presja w pracy może utrudniać podejmowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa i zachowanie ostrożności lub przyjmowanie probezpiecznych postaw i praktyk; tym samym czynniki psychospołeczne stają się czynnikami ryzyka w przypadku zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego.

R

Rehabilitacja

Proces przywracania „optymalnej sprawności fizycznej, sensorycznej, intelektualnej, psychologicznej i społecznej pacjenta”.

Ryzyko

Ryzyko to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś może zostać poszkodowany w wyniku narażenia.

S

Statyczne obciążenie mięśni

Jest to wysiłek, jaki mięśnie muszą włożyć w utrzymanie pozycji nieruchomej, np. trzymanie ramienia wyprostowanego bez poruszania nim czy też utrzymanie bez zmiany pozycji stojącej lub siedzącej

W

Wczesna interwencja

Podejmowanie działań, takich jak udzielanie profesjonalnego wsparcia, szybkie skierowanie i diagnoza, dostosowujących środowisko pracy, gdy tylko wystąpią objawy choroby. Zmniejsza to Znacznie ryzyko długotrwałej nieobecności pracownika w pracy. Wczesna interwencja może ograniczyć absencję i przyczynić się do rzeczywistych oszczędności w krajowych systemach opieki zdrowotnej i socjalnej.

Wczesne opuszczanie rynku pracy / wcześniejsza emerytura

Wczesne opuszczanie rynku pracy / wcześniejsza emerytura z powodów zdrowotnych to sytuacja, w której dana osoba z powodów zdrowotnych rezygnuje z pracy przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Z

Zaburzenia (mięśniowo-szkieletowe) kończyn dolnych związane z pracą

Zaburzenia dotyczące dolnych części ciała, zwłaszcza bioder, kolan i stóp, które są spowodowane lub nasilone głównie w wyniku pracy lub przez skutki wpływu bezpośredniego otoczenia, w którym wykonywana jest praca

Zaburzenia (mięśniowo-szkieletowe) kończyn górnych związane z pracą

Zaburzenia dotyczące górnych części ciała, zwłaszcza szyi, barków, ramion, dłoni, nadgarstków i palców, wywołujące ból, dyskomfort, uczucie drętwienia i mrowienia, spowodowane lub nasilone głównie w wyniku pracy lub przez skutki wpływu bezpośredniego otoczenia, w którym wykonywana jest praca

Zaburzenia okolicy lędźwiowo-krzyżowej związane z pracą

Związane z pracą zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego dotyczące okolicy lędźwiowo-krzyżowej obejmują problemy z dyskami międzykręgowymi oraz urazy mięśni i tkanek miękkich

Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego związane z pracą

Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego związane z pracą to upośledzenie struktur organizmu, takich jak: mięśnie, stawy, ścięgna, więzadła, nerwy, kości i miejscowy układ krążenia krwi, które są spowodowane lub nasilone głównie w wyniku pracy, oraz przez skutki wpływu bezpośredniego otoczenia, w którym wykonywana jest praca

Zdolność do pracy

Odzwierciedla równowagę między wymaganiami pracy a indywidualnymi (osobistymi) zasobami, na przykład pod względem: rodzaju pracy, obciążenia pracą, organizacji pracy, zdrowia, umiejętności, wartości, postaw i motywacji

z

zagrożenie

potencjalnie szkodliwe zdarzenie, zjawisko lub działalność człowieka o charakterze fizycznym, które może potencjalnie spowodować utratę życia lub uraz, uszkodzenie mienia, zakłócenie socjalne lub ekonomiczne albo pogorszenie stanu środowiska