W czasach trudnych gospodarczo warto pamiętać, że niedostateczne bezpieczeństwo i higiena w miejscu pracy kosztują. Co więcej, jak wynika z dotychczasowych doświadczeń, zarządzanie BHP w przedsiębiorstwach pozwala zwiększyć ich wydajność i rentowność.
EU-OSHA uczestniczy w szeregu badań mających na celu oszacowanie obciążenia chorobami związanymi z pracą, w tym ich wpływu na gospodarkę. Sprawdź narzędzie do wizualizacji danych „Barometr BHP”, aby zapoznać się ze skutkami zgonów związanych z pracą i chorób związanych z pracą, mierzonych w latach życia skorygowanych niepełnosprawnością (ang. disability-adjusted life year, DALY) w podziale na państwa członkowskie i 100 tysięcy osób czynnych zawodowo.
Na zaniedbaniach w obszarze BHP tracą wszyscy – od pracowników po krajowe systemy ochrony zdrowia. Oznacza to jednak, że również wszyscy mogą skorzystać na lepszej polityce i praktykach.
Kraje o niskich standardach bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy zużywają cenne zasoby na leczenie urazów i chorób, których można było uniknąć. Wdrożenie solidnej strategii krajowej może przynieść wiele korzyści, do których należą:
- zwiększenie wydajności dzięki zmniejszeniu poziomu absencji w wyniku choroby
- zmniejszenie kosztów opieki zdrowotnej
- utrzymanie aktywności zawodowej osób starszych
- stymulowanie rozwoju efektywniejszych metod pracy i technologii
- zmniejszenie liczby osób, które są zmuszone częściowo zrezygnować z pracy, by zaopiekować się członkiem rodziny
Koszty urazów, chorób i zgonów związanych z pracą
Jakie są konsekwencje właściwego i niewłaściwego zarządzania BHP dla gospodarki? Decydenci, naukowcy i pośrednicy muszą je sobie w pełni uświadomić, choć wymaga to dostępu do wysokiej jakości danych. W odpowiedzi na tę potrzebę, EU-OSHA realizuje dwustopniowy projekt „Koszty i korzyści związane z bezpieczeństwem i higieną pracy”, którego celem jest opracowanie modelu kalkulacji ekonomicznej w celu wiarygodnego oszacowania kosztów.
Faza 1: badanie na wielką skalę, służące identyfikacji i ocenie dostępnych danych z poszczególnych państw członkowskich, które mogą być wykorzystane do opracowania modelu kalkulacji kosztów.
Produkt: sprawozdanie przeglądowe Szacowanie kosztów urazów i chorób związanych z pracą: analiza europejskich źródeł danych (2017).
Faza 2a: opracowanie modelu szacowania kosztów opartego na dostępnych międzynarodowych danych we współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy, Międzynarodową Komisją ds. Ochrony Zdrowia Pracowników oraz instytucjami z Finlandii i Singapuru.
Wynik: międzynarodowe porównanie kosztów wypadków i chorób związanych z pracą (2017).
Zaktualizowane dane pochodzące z danych szacunkowych ICOH z 2022 r. (dane z 2019 r.) można znaleźć w narzędziu wizualizacji danych barometru BHP. Zapoznaj się ze skutkami zgonów związanych z pracą i chorób związanych z pracą, mierzonych w latach życia skorygowanych niepełnosprawnością (ang. disability-adjusted life year, DALY) w podziale na państwa członkowskie i 100 tysięcy osób czynnych zawodowo.
Choroby, urazy i zgony związane z pracą skutkują wysokimi kosztami gospodarczymi dla obywateli, pracodawców, rządów i społeczeństwa. Negatywne skutki niewłaściwego zarządzania BHP obejmują znaczne koszty wcześniejszego przechodzenia pracowników na emeryturę, utratę wykwalifikowanego personelu, absencję i nieefektywną obecność w pracy (w przypadku gdy pracownicy przychodzą do pracy pomimo choroby, co zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędów) oraz wysokie koszty leczenia i składki ubezpieczeniowe. Szacuje się, że społeczne koszty urazów i chorób związanych z pracą wynoszą 3,9% PKB na świecie i 3,3% PKB w UE (zob. artykuł nt. wypadków i chorób związanych z pracą). Wartość ta jest bardzo zróżnicowania (szczególnie wyraźne są różnice między państwami zachodnimi a pozostałymi) i zależy od uprzemysłowienia, kontekstu prawnego oraz inicjatyw w zakresie profilaktyki.
Faza 2b: opracowanie bardziej zaawansowanego modelu kalkulacji kosztów gospodarczych na podstawie krajowych źródeł danych.
Produkt:
- sprawozdanie i streszczenie zatytułowane „Wartość bezpieczeństwa i higieny pracy oraz koszty społeczne urazów i chorób związanych z pracą” (2019)
Urazy, choroby i zgony związane z pracą oznaczają koszty różnego rodzaju. Po pierwsze, są to koszty bezpośrednie, np. opieki zdrowotnej. Po drugie, powstają koszty wynikające ze spadku wydajności i zmniejszonej produkcji. Kolejnym rodzajem są koszty związane z wpływem na dobrostan ludzi – czyli na ich życie i zdrowie – które można określić ilościowo i uwzględnić w szacunkach dotyczących obciążenia. Elementy te są obecne w każdym przypadku urazu lub choroby związanej z pracą, a zsumowanie kosztów wszystkich przypadków pozwoliłoby oszacować całkowite obciążenie wynikające z urazów i chorób. Ten sposób oszacowania kosztów – sumowanie poszczególnych kosztów wymienionych powyżej w celu oszacowania kosztów całkowitych – określa się często mianem podejścia oddolnego.
Można także obrać podejście odgórne: koszty całkowite szacuje się, obliczając łączne obciążenie związane z urazami i chorobami i szacując, jaka jego część jest spowodowana czynnikami zawodowymi. Następnie można oszacować koszty związane z obciążeniem spowodowanym urazami i chorobami zawodowymi. Koszty przedstawia się często, korzystając z istniejących kryteriów pomiaru zdrowia, takich jak lata życia skorygowane niepełnosprawnością (DALY).
W obecnym projekcie zastosowano oba podejścia, w następujący sposób:
- podejście oddolne uwzględniające koszty bezpośrednie, koszty pośrednie i koszty niewymierne (wpływ na jakość życia i zdrowie);
- podejście odgórne oparte na wartości pieniężnej DALY.
Gromadząc dane do obu modeli, jako rok referencyjny przyjęto rok 2015, aby umożliwić porównania między państwami i podejściami.
Korzyści dla przedsiębiorstw
Niewłaściwe bezpieczeństwo i higiena pracy narażają przedsiębiorstwa na koszty, natomiast wysoki poziom BHP się opłaca. Przedsiębiorstwa przestrzegające wyższych norm bezpieczeństwa i higieny pracy osiągają lepsze wyniki i mają stabilniejszą pozycję.
Z badań wynika, że każde euro zainwestowane w BHP zwraca się w postaci 2,2 euro , a stosunek kosztów poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy do jego korzyści wypada pozytywnie.
Gospodarcze korzyści płynące z wysokiego poziomu BHP dla przedsiębiorstw, zarówno dużych, jak i małych, są znaczące. Przykładowo wysoki poziom bezpieczeństwa i higieny pracy:
- poprawia wydajność pracowników
- ogranicza poziom absencji
- zmniejsza poziom wypłacanych odszkodowań
- pozwala zapewnić zgodność z wymogami kontrahentów z sektora publicznego i prywatnego
Podjęcie odpowiednich działań może przynieść przedsiębiorstwu znaczące korzyści. Dalsze informacje dotyczące możliwości poprawy i zarządzania ryzykiem można znaleźć tutaj .
Zachęty ekonomiczne
W całej Europie wprowadzono programy finansowego premiowania przedsiębiorstw zapewniających zdrowe i bezpieczne środowisko pracy. Programy te obejmują:
- obniżenie składek ubezpieczeniowych
- ulgi podatkowe
- dopłaty i dotacje z budżetu państwa
Przykładem może być niemiecki sektor rzeźnictwa. Przedsiębiorstwa uczestniczące w programie mogły liczyć na obniżenie składki, pod warunkiem że propagowały bezpieczeństwo, na przykład przez zakup bezpiecznych noży lub szkolenia z bezpieczeństwa dla pracowników.
Wśród korzyści programu należy wymienić:
- obniżenie o 1000 liczby zgłaszanych wypadków w niemieckim sektorze rzeźnictwa
- prognozowane zmniejszenie kosztów o 40 milionów euro w ciągu sześciu lat
- oszczędności rzędu 4,81 euro na każde zainwestowane euro
Z perspektywy ubezpieczycieli oferowanie takich programów może przyczynić się do obniżenia liczby, wysokości i kosztów roszczeń.
Na poniższych stronach można znaleźć dodatkowe informacje o zachętach ekonomicznych i możliwościach ich stosowania: