Omgaan met gevaarlijke stoffen

Blootstelling

Grote bedrijven gebruiken vaak meer dan duizend verschillende chemische producten (verf, inkt, lijm en schoonmaakproducten, bijvoorbeeld) en miljoenen werknemers komen in contact met chemische en biologische agentia die hen kunnen schaden. Veel werknemers beseffen echter niet dat ze met gevaarlijke stoffen bezig zijn.

-38% van de bedrijven in de EU zei dat er bij hen op de werkvloer chemische of biologische stoffen in de vorm van vloeistoffen, dampen of stof aanwezig zijn (ESENER-2)

-Uit de Europese enquête naar arbeidsomstandigheden zijn de volgende cijfers naar voren gekomen: 17% van de ondervraagde werknemers zei dat ze tijdens minstens een kwart van hun werktijd worden blootgesteld aan chemische producten of stoffen

-11% zei dat ze tijdens meer dan een kwart van hun werktijd dampen inademen

-15% zei dat ze tijdens meer dan een kwart van hun werktijd worden blootgesteld aan rook, dampen en stof

Sectoren met een bijzonder risico

Gevaarlijke stoffen zijn aanwezig in alle sectoren, of het nu gaat om traditionele sectoren zoals de landbouw, productie of bouw, of nieuwe en opkomende sectoren zoals recyclage of thuiszorg. Nieuwe technologieën, groeiende sectoren en veranderingen in de manier waarop werk wordt georganiseerd kunnen leiden tot een groter risico op schade als gevolg van chemische agentia. Uitgedrukt in procent bedroeg de blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de volgende sectoren:

62Landbouw, bosbouw en visserij 52Productie 51Bouwnijverheid, afvalbeheer en water- en elektriciteitsvoorziening

Risico’s voor specifieke groepen

Bepaalde groepen werknemers lopen mogelijk een groter risico op blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk omdat ze onervaren, onwetend of lichamelijk kwetsbaarder zijn. Mensen die regelmatig van baan veranderen, of die tijdelijk of informeel werk verrichten, lopen meer risico. Ook andere werknemers kunnen op bepaalde momenten om andere redenen kwetsbaar zijn, wanneer ze bijvoorbeeld risicovolle, niet-routinematige taken zoals onderhoudswerkzaamheden verrichten.

Vrouwen
Jonge werknemers
Arbeidsmigranten
Mensen die tijdelijk of informeel werken
Werknemers zonder opleiding en informatie

Kankerverwekkende stoffen

De blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op de werkplek veroorzaakt het merendeel van de dodelijke beroepsziekten in de EU. Veel van deze sterfgevallen zijn te voorkomen. Er zijn in de EU specifieke bepalingen van kracht om werknemers te beschermen. Volgens de Richtlijn inzake carcinogene en mutagene agentia moeten werkgevers bijvoorbeeld de blootstelling aan carcinogene of mutagene agentia beoordelen en deze vermijden of tot een minimum beperken. EU-OSHA is een van de zes partners die de het initiatief Routekaart voor kankerverwekkende stoffen ondersteunen.

Zo'n 1,6 miljoen In Europa krijgen elk jaar zo'n 1,6 miljoen mensen in de werkende leeftijd te horen dat ze kanker hebben.

Meer dan 120 000 mensenIn de EU krijgen naar schatting meer dan 120 000 mensen per jaar kanker als gevolg van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk

Ongeveer 80 000 mensen Ongeveer 80 000 mensen per jaar sterven omdat ze op het werk aan kankerverwekkende stoffen worden blootgesteld

Zo’n 53% van alle beroepsgerelateerde sterfgevallen wordt veroorzaakt door kankerverwekkende stoffen

2,4 miljard euro per jaar De directe kosten van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk bedragen voor heel Europa 2,4 miljard euro per jaar

 

Voordelen

Iedereen heeft er baat bij dat gevaarlijke stoffen op het werk efficiënt worden beheerd. Een veiligheids- en gezondheidsbeheer waar iedereen actief aan meewerkt, maakt een bedrijf bijvoorbeeld concurrerender omdat dit goed is voor de productiviteit.

1. Gezondere werknemers
2. Minder ziekteverzuim
3. Minder uitgaven voor controlemaatregelen, persoonlijke beschermingsmiddelen en/of gezondheidsonderzoek
4. Besparing op de kosten voor bescherming tegen brand en explosies
5. Minder kosten voor afvalverwijdering
6. Betere reputatie bij de klanten en de consumenten

Gezondheidseffecten

De gezondheidsproblemen die veroorzaakt kunnen worden door het werken met gevaarlijke stoffen, variëren van lichte irritatie van ogen en huid tot ernstige effecten zoals geboorteafwijkingen en kanker. De effecten kunnen acuut zijn of op de lange termijn optreden, en sommige stoffen hebben een cumulatief effect.

Huidziekten
Allergieën
Aandoeningen van de luchtwegen
Kanker
Voortplantingsproblemen en geboorteafwijkingen
Schade aan de hersenen en het zenuwstelsel
Vergiftiging

Preventiemaatregelen

De eerste stap bij het beschermen van werknemers tegen gevaarlijke stoffen is een risicobeoordeling. Vervolgens moeten er acties worden ondernomen om de risico’s zoveel mogelijk te voorkomen of te verminderen. De Europese wetgeving aangaande bescherming van werknemers kent een hiërarchie van maatregelen die werkgevers moeten nemen om de risico’s van gevaarlijke stoffen te beheersen.

Uitbanning van gevaarlijke stoffen
Vervanging door minder gevaarlijke stoffen, chemische producten of procedés
Technische maatregelen, zoals afzuiging
Organisatorische maatregelen, zoals het afscheiden van werkplekken
Persoonlijke beschermingsmiddelen

Gevaarlijke stoffen, zo pak je dat aan!

Gevaarlijke stoffen komen op bijna elke werkplek voor. In heel Europa komen miljoenen werknemers in contact met vloeibare, gasvormige of vaste stoffen die een risico vormen voor hun gezondheid of veiligheid.

Preventiecultuur
Risicobeoordeling
Preventiemaatregelen
Hulpmiddelen en richtsnoeren
Wetgeving