W 2019 r. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy obchodzi 25-lecie pomyślnego budowania i mobilizowania ogólnoeuropejskiej sieci partnerów zaangażowanych w czynienie miejsc zatrudnienia w Europie bezpieczniejszymi, zdrowszymi i bardziej produktywnymi.
Kofi Annan, wystąpienie z okazji Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy, Nowy Jork, 28 kwietnia 2002 r.
Od zarania projektu europejskiego bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) były jego integralną częścią. Utworzona w 1951 r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), będąca fundamentem późniejszej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a następnie Unii Europejskiej (UE), połączyła branże węgla i stali w wysiłkach mających na celu scalenie rozbitej Europy i dążenie do przyszłości opartej na współpracy. W tej misji centralne miejsce zajęły nagle dwa z najbardziej wówczas niebezpiecznych środowisk pracy. Było to przyczyną sformułowania jednego z celów EWWiS, jakim było zapewnienie „równości i poprawy warunków życia pracowników” tych sektorów.
Jednak dopiero w 1985 r. to trójstronne podejście do BHP nabrało w Europie rozpędu. Dzięki inicjatywie Jacques'a Delors’a, przewodniczącego Komisji Europejskiej, koncepcji „dialogu społecznego” nadano w UE konstytucyjny mandat, co utorowało drogę ku opublikowaniu dyrektywy ramowej (89/391/EWG) w 1989 r., której 30 -lecie przyjęcia przypada w 2019 r. Ten istotny etap dla BHP oznaczał nie tylko ustanowienie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w UE, ale też umieszczenie rewolucyjnej oceny ryzyka w centrum zainteresowania.
W ślad za dyrektywą ramową Komisja Europejska uruchomiła ogólnoeuropejską kampanię zwracającą uwagę na BHP oraz na szkodliwe skutki niebezpiecznych warunków pracy: ogłosiła rok 1992 Europejskim Rokiem Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy. Była to reakcja na szokujące dane liczbowe pochodzące z europejskich miejsc zatrudnienia – we wczesnych latach 90. XX wieku zgłaszano rocznie 4 miliony wypadków, w tym 8000 śmiertelnych, co kosztowało Europę 20 mln EUR. Rok Europejski miał służyć zwiększeniu świadomości na temat zagrożeń w zakresie BHP oraz na temat odpowiednich przepisów, a także podkreślić pracę wykonywaną na rzecz poprawy norm bezpieczeństwa.
Rok Europejski 1992 oraz rosnąca objętość przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy legły u podstaw tworzenia agencji zajmującej się tym zagadnieniem – EU-OSHA.
Decyzję o utworzeniu Agencji podjęto podczas szczytu Rady w październiku 1993 r.; zaś w 1994 r. przyjęto rozporządzenie (WE) nr 2062/1994 ustanawiające Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, do którego zmiany weszły w życie w 2019 r.
Hans-Horst Konkolewsky, był dyrektor EU-OSHA
Od samego początku EU-OSHA działała zgodnie z unijnymi strategiami na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w spójności z Komisją Europejska, a także była jednym z kluczowych podmiotów zaangażowanych w te strategie i powiązaną z nimi komunikację.
Misja i wizja EU-OSHA były jasne od początku:
- opracowywanie, gromadzenie i przekazywanie informacji, analizy i narzędzi o gwarantowanej jakości służących rozwojowi wiedzy, zwiększaniu świadomości oraz wymianie informacji i dobrych praktyk w dziedzinie BHP
- osiągnięcie pozycji lidera promującego bezpieczne i zdrowe miejsca zatrudnienia w Europie w celu zapewnienia inteligentnej, zrównoważonej i produktywnej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu.
Pomyślne zrealizowanie przez Agencję tego rodzaju celów na przestrzeni ponad 25 lat można przypisywać podwójnej sile: sieci punktów kontaktowych oraz trójstronnemu działaniu.
Model trójstronny umożliwia zarówno przestrzeganie, jak i uwzględnienie przy podejmowaniu decyzji podglądów rządów, organizacji pracowniczych oraz związków zawodowych, co wzmacnia wartości EU-OSHA, jakimi są współpraca i partnerstwo. Połączenie tego modelu z rozległą siecią punktów kontaktowych EU-OSHA oraz partnerami działającymi na szczeblu krajowym ma dwojaki skutek:
- Było to kluczowe w wypracowaniu wspólnego rozumienia zagrożeń w miejscu zatrudnienia oraz sposobów radzenia sobie z nimi w przyszłości.
- Umożliwiło to Agencji skuteczne rozwijanie i promowanie kultury zapobiegania zagrożeniu w miejscach zatrudnienia w Europie.
Osiągnięcia te pomogły w istotnym stopniu poprawić warunki pracy w państwach członkowskich UE.
Za kolejnych 25 lat pomyślnej współpracy i zaangażowania w zwiększanie świadomości oraz promowanie dobrych praktyk w dziedzinie BHP! Śledź kolejne artykuły z tej serii.